Trước làn sóng sử dụng AI ngày càng tăng trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là trong môi trường giáo dục và giải trí dành cho giới trẻ, các nhà tâm lý học đang cảnh báo về những hệ lụy tiềm ẩn và kêu gọi xây dựng các quy định rõ ràng để bảo vệ thanh thiếu niên.
Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) cho biết, trẻ em và thanh thiếu niên có thể đặc biệt dễ bị tổn thương trước các tương tác với AI – bao gồm chatbot, công cụ tạo hình ảnh và các nền tảng gợi ý nội dung. Các chuyên gia nhận định rằng trong khi công nghệ AI mang đến nhiều tiện ích, nó cũng có thể tác động tiêu cực đến nhận thức, hành vi xã hội và sức khỏe tâm thần của người trẻ.
APA nhấn mạnh rằng AI hiện nay thường thiếu khả năng đồng cảm và đạo đức bẩm sinh, dễ dẫn đến việc cung cấp thông tin sai lệch, củng cố định kiến hoặc hình mẫu phi thực tế về bản thân, từ đó ảnh hưởng đến quá trình phát triển bản sắc cá nhân của thanh thiếu niên.
Một trong những vấn đề chính là AI có thể vô tình tái tạo hoặc thổi phồng các định kiến xã hội. Ví dụ, nếu trẻ tương tác với AI để tạo hình ảnh hoặc truy vấn nội dung, hệ thống có thể phản ánh những khuôn mẫu thiên lệch về giới, sắc tộc hoặc tiêu chuẩn sắc đẹp. Điều này có thể làm giảm lòng tự trọng hoặc hình thành những kỳ vọng không thực tế về bản thân.
Các nhà tâm lý cũng đặc biệt quan tâm đến sự hiện diện của AI trong giáo dục. Khi học sinh sử dụng công cụ AI để làm bài, giải toán hoặc viết luận, việc phụ thuộc quá mức vào hệ thống có thể khiến trẻ mất đi kỹ năng tư duy phản biện, giảm động lực học tập và cảm giác đạt thành tựu cá nhân.
APA khuyến nghị các nhà phát triển công nghệ cần minh bạch hơn trong việc thiết kế và triển khai sản phẩm AI, đồng thời hợp tác với các chuyên gia về phát triển trẻ em để đảm bảo an toàn và phù hợp. Phụ huynh cũng được khuyên nên trò chuyện cởi mở với con em mình về AI, đặt giới hạn sử dụng hợp lý và cùng con khám phá các tác động của công nghệ này một cách tích cực.
Đây không phải là lời kêu gọi cấm hoàn toàn AI đối với giới trẻ, mà là yêu cầu xây dựng “hàng rào bảo vệ” – những quy định, hướng dẫn và giám sát phù hợp, nhằm tận dụng tối đa lợi ích của AI mà vẫn hạn chế rủi ro lâu dài cho sức khỏe tinh thần và sự phát triển toàn diện của trẻ.
Theo CNET, https://www.cnet.com/tech/services-and-software/psychologists-are-calling-for-guardrails-around-ai-use-for-young-people-heres-what-to-watch-out-for/
KhoaDataSea 