Theo CNET, gian lận học tập đã tiến hóa vào năm 2025 với sự phổ biến của các công cụ viết AI như ChatGPT, cho phép sinh viên tạo bài luận chỉ trong vài giây mà không cần đến các dịch vụ viết bài mờ ám. Rachel Kane, giảng viên tại Trường Báo chí và Truyền thông Đại chúng Walter Cronkite, Đại học Arizona State, chia sẻ cách nhận diện nội dung do AI tạo ra.
Những dấu hiệu phổ biến của bài viết AI bao gồm:
- Từ khóa trong đề bài được lặp lại nhiều lần.
- Thông tin sai lệch do AI “tưởng tượng” ra.
- Câu văn thiếu tự nhiên.
- Giải thích chung chung, lặp lại, không đi vào trọng tâm.
- Giọng văn khác biệt so với phong cách viết thông thường của người đó.
Ví dụ, khi sinh viên sao chép đề bài như “Viết bài luận dưới 300 từ giải thích cách phân tích SWAT và thương hiệu ảnh hưởng đến bài thuyết trình cuối kỳ” vào Chat GPT, kết quả thường lặp lại từ khóa từ đề bài, giống nội dung SEO hơn là bài luận thể hiện sự hiểu biết.
Để phát hiện gian lận AI, giáo viên có thể:
- Hiểu khả năng AI: Các công cụ như GPTZero và Smodin có thể tạo bài viết hoàn chỉnh, có trích dẫn trong vài giây. Hiểu cách chúng hoạt động là bước đầu để phát hiện vi phạm.
- Thử nghiệm đề bài: Trước kỳ học, giáo viên nên nhập đề bài vào Chat GPT để xem kết quả, giúp nhận biết bài viết AI khi chấm điểm. Các công cụ chuyên phát hiện nội dung AI cũng hữu ích.
- Thu thập mẫu viết thật: Yêu cầu sinh viên nộp bài viết cá nhân đầu kỳ, như “200 từ về món đồ chơi yêu thích thời thơ ấu”. Mẫu này giúp so sánh với bài nghi ngờ do AI viết.
- Yêu cầu viết lại: Nếu nghi ngờ bài nộp là do AI, giáo viên có thể yêu cầu AI viết lại. AI thường chỉ thay từ đồng nghĩa mà không thay đổi nội dung cốt lõi, giúp xác định gian lận.
Rachel Kane minh họa: khi yêu cầu AI viết lại đoạn do nó tạo, kết quả thường chỉ thay từ ngữ một cách lười biếng. Ngược lại, khi viết lại đoạn do con người viết, AI loại bỏ tính cá nhân, làm rõ nhưng mất đi “hồn” của bài viết.
Việc phát hiện gian lận cần đủ bằng chứng để trình bày với sinh viên và nhà trường. Giáo viên cần giữ thái độ nghi ngờ khi chấm bài và hiểu rõ cách sử dụng các công cụ AI để củng cố lập luận. Rachel Kane khuyến khích giáo viên biến việc học trở nên hấp dẫn hơn cám dỗ gian lận, giúp sinh viên tránh phụ thuộc vào “người bạn robot”.
KhoaDataSea 